“Innovatie omarmen is focussen op wat beter kan”

Voorloper
Watermanagement is van oudsher een van de gebieden waarop Nederland met innovaties naam heeft gemaakt. Ook in waterstoftechnologie en zonnetechnologie, sinds veel korter. Een van de gebieden waarop Nederland excelleert is veel minder bekend: satellietinstrumenten. Gimbrère :“Het gaat om de apparatuur die op satellieten wordt gebouwd om bijvoorbeeld de atmosfeer te observeren of om optische communicatie mogelijk te maken. Dat zijn heel gespecialiseerde tools waarin Nederland internationaal vooroploopt. Zo zitten er in de James Webb Space Telescope Nederlandse instrumenten die de top van de top zijn.” Daarmee hebben Nederlandse wetenschappers zoals professor Ewine van Dishoeck van de Universiteit Leiden een bijdrage geleverd aan de telescoop.

Ook op het gebied van Life Sciences & Health worden grote stappen gezet. Gimbrère noemt het voorbeeld van orgaan-op-chip technologie, waarbij kleine levende modellen worden gemaakt van menselijke organen, zowel zieke als gezonde, om behandelmethodes of medicijnen te testen. Dit gebeurt bijvoorbeeld op verschillende locaties in de Leiden Bio Science Park. Ook ontwikkelingen in andere technologieën, zoals quantum computing, zijn veelbelovend voor de Life Sciences. “Hiervan wordt verwacht dat het vooral heel nuttig kan zijn in de ontwikkeling van nieuwe medicijnen, bijvoorbeeld door het voorspellen van eiwitvouwen waarmee remedies voor ziekteverwekkers worden gevonden,” zegt Gimbrère.

Een gezond wetenschappelijk klimaat
Een innovatief klimaat is nauw verbonden met de stand van de wetenschap en technologie in een land. In Nederland ligt er al eeuwenlang een mooi infrastructuur waarop nieuwe generaties kunnen voortbouwen. Dat moeten we koesteren en erin blijven investeren, vindt Gimbrère. “Als je wetenschap en technologie op een voetstuk zet, nodig je de nieuwe generatie uit om ook in te stappen. Alle innovatie begint met jong talent. We moeten wetenschap en technologie zichtbaar en aantrekkelijk maken – zeker de bètavakken, die meer gekozen mogen worden. Om een gezond wetenschappelijk klimaat te stimuleren, zou er ook nog meer ruimte mogen komen voor eigen onderzoek door wetenschappers. Nu wordt er vooral gefocust op het oplossen van de acute problemen waarvoor fondsen beschikbaar zijn. Dat is jammer, want wetenschap die niet meteen resultaat hoeft te hebben, levert vaak de mooiste dingen op.” Bijkomend voordeel van investeren in wetenschap en technologie zijn de (internationale) samenwerkingen die zij met zich meebrengen. Een mooi voorbeeld is de Einsteintelescoop die mogelijk in Limburg zal komen. Gimbrère: “Dit is een samenwerking waarbij wetenschappers op Europees en wereldniveau het beste in elkaar naar boven halen. Ieder land profileert zich met zijn eigen expertise

Zo ontstaat een gezond ecosysteem waarin landen elkaar in stand houden én vooruithelpen. Ten slotte is het belangrijk om naast universitaire beta’s ook te investeren in technisch vakopleidingen. De Leidse instrumentenmakersschool - ooit opgericht door Heike Kamerlingh Onnes is daar een mooi voorbeeld van. We gaan zoveel techneuten nodig hebben de komende jaren, dus ook daar moeten we in investeren.”

“We zouden trotser mogen zijn op de Nederlandse innovatiekracht”

Publiek en privaat
Innovatie kan gestimuleerd worden met een mix van publieke en private middelen. Door een overheid die de internationale ontwikkelingen goed volgt en veelbelovende sectoren tijdig signaleert en ondersteunt. En door private investeerders die kapitaal beschikbaar maken voor innovatieve bedrijven. Gimbrère: “Het durfkapitaal dat in startups is geïnvesteerd, is het afgelopen jaar gegroeid. Dat doet heel veel goed voor het jonge bedrijfsleven en voor de ontwikkeling van patenten en innovatie. Jonge mensen die net van universiteit komen, hebben vaak het meeste lef en de meeste ideeën. Universiteiten en bedrijven zouden nog meer kunnen samenwerken om de enorme denkkracht van creatieve studenten die nog niet zijn vastgeroest in denkpatronen te benutten.”

2050
Die denkkracht kunnen we goed gebruiken onderweg naar 2050, een jaar dat veel landen als stip op de horizon hebben gezet, denkt Gimbrère. “IJskappen smelten, gletsjers verdwijnen, rivieren drogen op. Er zal een gevecht om schoon drinkwater ontstaan. En om grondstoffen. Want we kiezen nog te veel voor de korte termijn in plaats van duurzame oplossingen. Neem bijvoorbeeld lithium. Dat halen we nog steeds massaal uit de grond om nieuwe batterijen te maken terwijl er nog te weinig rekening wordt gehouden met het terugwinnen van de grondstof uit gebruikte batterijen. Dat is een kwestie van slimmer ontwerpen. Absoluut haalbaar, maar het gebeurt amper. Daar kan Nederland een rol pakken en laten zien dat duurzame, lange termijnkeuzes mogelijk en financieel haalbaar zijn.”

Zelf hoopt zij dat 2050 in alle opzichten veel groener zal zijn. “Met duurzame bouw, waarbij tijdens het ontwerp al nagedacht wordt over materiaalgebruik en recycling. Met veel meer groen in steden, om het klimaat te dempen, regen op te vangen, en mensen gelukkiger en gezonder te maken. Met meer openbaar vervoer en een grotere rol voor de fiets, ook zo’n Nederlands trots, voor meer leefbaarheid in de steden. En met een grotere focus op het voorkomen van de verleidingen die nu bij zoveel mensen gezondheidsproblemen en nare ziektes veroorzaken. Voor alles geldt: aan de voorkant beter nadenken, betekent minder problemen achteraf om met behulp van innovaties op te lossen.”

Een nieuwe identiteit
Waar willen we als land staan in 2050? Dat is een belangrijk thema voor New Dutch. Dat we innovaties nodig hebben om alle ambities te realiseren, staat vast. Daarom zou het goed zijn als we innovatie omarmen, als onderdeel van de nieuwe Nederlandse mentaliteit. “Er is momenteel een tendens om te focussen op wat we allemaal kwijtraken, op wat er minder wordt in de wereld. Als je een stip op de horizon zet en innovatie omarmt, focus je op wat er beter kan en hoe we het samen beter kunnen doen. Op wat er valt te winnen.”  Dat is een mooi uitgangspunt voor een nieuwe Nederlandse identiteit.

“Jonge mensen hebben het meeste lef en de meeste ideeën”