Nieuwe perspectieven op de wereld
De tentoonstelling In Schitterend Licht toont de rijkdom en diversiteit van kunst uit Afrika en zijn diaspora door hedendaagse werken van 32 kunstenaars, waaronder het kunstenaarscollectief CATPC. Daarmee wordt tegelijkertijd de transitie van Wereldmuseum Leiden tastbaar voor het publiek.
Het museum aan de Steenstraat is een van de oudste volkenkundige musea ter wereld maar staat tegelijkertijd als vooraanstaand wetenschapsinstituut midden in de actualiteit. "Wereldmuseum Leiden heeft door zijn wetenschappelijke oriëntatie en verzamelgeschiedenis een focus op wereldwijde culturele geschiedenissen en cultureel erfgoed”, zegt Annette Schmidt, conservator Afrika. “Maar het museum is in transitie. De huidige tentoonstelling In Schitterend Licht is daar een voorbeeld van. Een hedendaagse kunsttentoonstelling zoals deze is een primeur voor Wereldmuseum Leiden, maar past er goed omdat de tentoonstelling een hedendaags Afrikaanse perspectief op belangrijke mondiale thema's geeft.”
”In de komende jaren zal ook de vaste opstelling van het museum worden aangepast en op termijn vervangen. Er zal verbinding worden gezocht met maatschappelijke vraagstukken en discussies zoals dekolonisatie, de rol van het museum en de herkomst van haar collecties. Artistieke verbeelding is essentieel bij het adresseren van deze onderwerpen. Daarbij is meerstemmigheid, waarbij mensen worden uitgenodigd om vanuit verschillende perspectieven naar het museum en haar collectie te kijken, van essentieel belang."
CATPC
In Schitterend Licht laat zien hoe hedendaagse kunstenaars uit Afrika en zijn diaspora, wars van koloniale denkbeelden, de wereld om zich heen kritisch bekijken en hoe zij inspiratie vinden in de belofte van nieuwe werelden en gedeelde dromen voor een nieuwe samenleving. De tentoonstelling is tot stand gekomen onder leiding van de internationaal geprezen gastconservator Azu Nwagbogu. Hij heeft topstukken uit de eigen collectie gecombineerd met recente werken van hedendaagse kunstenaars.
Er is ook werk te zien van Cercle d'Art des Travailleurs de Plantation Congolaise (CATPC), dat deel uitmaakt van de Nederlandse inzending van de Biënnale van Venetië. Schmidt: "Deze voormalige plantage medewerkers snijden met hun chocolade kunstwerken en NFT’s, unieke digitale kopieën van een fysiek kunstwerk, thema’s aan als dekolonisatie, restitutie en de marktwerking in de kunstwereld.” Zo is in zowel Leiden als Venetië een NFT te zien van het houten beeld van Maximilian Balot dat door het Congolese Pende volk werd gemaakt rond 1931. Het beeld is sinds de jaren 70 in het Virginia Museum of Fine Arts te zien. Nu staat het als bruikleen tijdelijk in de White Cube gallery, de thuisbasis van CATPC in Lusanga, Congo. Door NFT’s van het werk te maken, heeft CATPC het digitale eigendom van het beeld geclaimd en een nieuw model van digitale restitutie geïntroduceerd.
Een podium voor hoop
“De aanpak van CATPC is gericht op een brede maatschappelijke verandering die een helende relatie moet bewerkstelligen op het gebied van kunst, cultuur, economie en ecologie”, aldus Schmidt. “Door middel van hun kunst hebben ze land opgekocht, bossen geplant en voedselzekerheid geboden aan een bredere gemeenschap. Zo proberen ze de schadelijke effecten van het koloniale verleden herstellen, hun autonomie terug te pakken en hoop voor de toekomst te creëren. Het Wereldmuseum Leiden biedt CATPC graag een podium om deze boodschap onder een zo breed mogelijk publiek te verspreiden."
“In de komende jaren zal ook de vaste opstelling van het museum worden aangepast en op termijn vervangen”
In Schitterend Licht is tot en met 3 november te zien in Wereldmuseum Leiden.
Kijk voor alle informatie op: https://leiden.wereldmuseum.nl/nl/zien-en-doen/tentoonstellingen/in-schitterend-licht
Taal en erfgoed samen ontdekken
In het kader van het succesvolle taalproject Sprekend Erfgoed van Erfgoedhuis Zuid-Holland kregen volwassen taalleerders les in musea. Gemeente Leiden heeft besloten om dit traject voort te zetten. Dat past heel goed bij de ambities om Leiden de plek in Nederland te laten zijn waar cultuur, erfgoed, wetenschap en samenleving bij elkaar komen, en waar onderwijs over, onderzoek naar en beleving van erfgoed een centrale rol speelt.
Door taallessen te geven aan de hand van de prachtige collecties die Leiden rijk is, ontstaan mooie gesprekken waarin ook de waarde van de taal en cultuur van de taalleerders een plek krijgt. Daarbij leert de groep elkaar nog beter kennen en dat is goed voor het sociale contact en netwerk. Tanja Elstgeest, directeur van Museum De Lakenhal: “In het project Sprekend Erfgoed slaan we met onze collectie een brug tussen taal, cultuur en persoonlijke verhalen. We combineren gesprekken over kunstwerken en de rijke geschiedenis van Leiden met creatieve workshops zoals etsen en weven. Het is inspirerend om in dit programma zo een diverse groep mensen te ontmoeten en hen met elkaar en met het museum kennis te laten maken. Als stadsmuseum leveren we graag deze bijzondere bijdrage om de taalontwikkeling van mensen te stimuleren.”
Om de Leidse musea en de betrokken taaldocenten te ondersteunen, maakt de gemeente gebruik van de expertise van haar kennispartners. Van taal- en erfgoedspecialist van Things That Talk, Fresco Sam-Sin, bijvoorbeeld, die de nieuwe periode van het programma aftrapt met workshops om een brug te slaan tussen musea en taaldocenten. “Ergens is het heel logisch: het leggen van een pedagogische link tussen de taal der objecten en de taal die wij spreken en schrijven.”