Zuurstof ontdekt in jongste sterrenstelsel ooit
Een internationaal team van astronomen, waaronder onderzoekers van de Universiteit Leiden, heeft zuurstof waargenomen in het verst bekende sterrenstelsel: JADES-GS-z14-0. Het licht van dit stelsel deed er 13,4 miljard jaar over om ons te bereiken. Daarmee kijken we terug naar een periode waarin het heelal nog geen 300 miljoen jaar oud was. De ontdekking suggereert dat sommige sterrenstelsels al vroeg na de oerknal veel sneller groeiden en evolueerden dan wetenschappers tot nu toe aannamen.
JADES-GS-z14-0: het verste sterrenstelsel ooit waargenomen
JADES-GS-z14-0 is het meest verafgelegen sterrenstelsel dat tot nu toe is waargenomen. Het licht dat we vandaag op aarde opvangen, begon zijn reis al 13,4 miljard jaar geleden — toen het heelal nog in zijn prilste fase verkeerde. Dankzij de James Webb-ruimtetelescoop werd het stelsel ontdekt, en met behulp van ALMA konden wetenschappers voor het eerst zuurstof in deze verre kosmos waarnemen. Een unieke ontdekking die nieuw licht werpt op de vroege bouwstenen van het heelal.
Verrassende evolutie met Leidse bijdrage
-
Sneller volwassen dan verwacht
Wetenschappers gingen ervan uit dat sterrenstelsels in het jonge heelal nog nauwelijks zware elementen, zoals zuurstof, zouden bevatten. De vondst in JADES-GS-z14-0 verraste dan ook: het sterrenstelsel blijkt chemisch al veel verder ontwikkeld dan verwacht. Dit wijst op een veel snellere evolutie van sterrenstelsels in de eerste paar honderd miljoen jaar na de oerknal dan tot nu toe werd aangenomen.
-
Leidse bijdrage aan grensverleggend onderzoek
Promovendus Sander Schouws van de Sterrewacht Leiden leidde het Nederlandse team dat betrokken was bij deze ontdekking. In samenwerking met internationale partners en met behulp van observatoria zoals ALMA en de James Webb-ruimtetelescoop, leverde het team een belangrijke bijdrage aan ons begrip van het vroege heelal. Ook astronoom Rychard Bouwens was als teamlid nauw betrokken bij het onderzoek.